بررسی نقش میانجی‌گری خودکارآمدی والدینی در رابطه بین تنظیم هیجانی و ناگویی هیجانی با ارتباط والد-کودک در مادران مجرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، روان‌شناسی بالینی گرایش خانواده، دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

هدف: تنظیم هیجانی و ناگویی هیجانی مادر در کیفیت ارتباط وی با فرزند اثر دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی­گری خودکارآمدی والدینی در تنظیم هیجانی و ناگویی هیجانی با ارتباط والد-کودک در مادران مجرد بود.
روش‌ها: پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی بود. بدین منظور، تعداد 200 مادر مجرد دارای فرزند 3-16 ساله ساکن تهران در سال 1399، با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب‌شده و پرسشنامه‌های ارتباط والد-کودک پیانتا (CPRS)، تنظیم هیجان گراس (ERQ)، ناگویی هیجانی تورنتو (TAS) و خودکارآمدی والدینی دومکا (PSAM) را از طریق لینک مجازی پاسخ دادند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی و تحلیل مسیر استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین ناگویی هیجان و ارتباط والد-کودک رابطه معنادار و غیرمستقیم وجود دارد (05/0>P). بین تنظیم هیجان با زیرمقیاس صمیمیت از ارتباط والد کودک رابطه معنادار و مستقیم و با زیرمقیاس وابستگی رابطه معنادار و غیرمستقیم وجود داشت (05/0>p). همچنین خودکارآمدی والدینی با ارتباط والد-کودک و با تنظیم هیجانی، رابطه معنادار و مستقیم و با ناگویی هیجانی رابطه معنادار و غیرمستقیم داشت و تنظیم هیجان و ناگویی هیجان با میانجی­گری خودکارآمدی والدینی اثر غیرمستقیم و معنادار با ارتباط والد کودک دارد.
نتیجه‌گیری: خودکارآمدی والدینی در تنظیم هیجان و ناگویی هیجانی با ارتباط والد-کودک، نقش میانجی­گر دارد؛ بنابراین می‌توان با آموزش روش‌های تنظیم هیجانی و بهبود ناگویی هیجانی خصوصاً به مادران مجرد که تنیدگی والدینی بیشتری را متحمل می­شوند، به ارتقای خودکارآمدی والدینی و ارتباط والد-کودک، کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the mediating role of parental self-efficacy in the relationship between emotion regulation and alexithymia with parent-child relationship in single mothers

نویسندگان [English]

  • Zeinab Aghareb Parast 1
  • Nazanin Abed 2
1 Master's degree, family-oriented clinical psychology, Non-profit University of Science and Culture, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology, University of Science and Culture, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Mother's emotional regulation and alexithymia have an effect on the quality of her relationship with her child. The aim of the present study was to investigate the mediating role of parental self-efficacy in emotional regulation and alexithymia with parent-child relationship in single mothers.
Methods: The present study was descriptive and correlational. For this purpose, the number of 200 single mothers with children aged 3-16 living in Tehran in 2019, were selected by convenience sampling method. Then, participants filled out Child-Parent Relationship Scale (CPRS), Parental Self-Efficacy Questionnaire, Emotion Regulation Questionnaire (ERQ) and Toronto Alexithymia Questionnaire through a virtual link. Correlation and path analysis methods were used to analyze the data.
Results: The results showed that there is a significant and indirect relationship between alexithymia and parent-child communication (P<0.05). There was a significant and direct relationship between emotion regulation and the intimacy subscale of the child's parent relationship, and there was a significant and indirect relationship with the dependency subscale (p<0.05). Also, parental self-efficacy had a significant and direct relationship with parent-child communication and emotional regulation, and a significant and indirect relationship with alexithymia, and emotion regulation and alexithymia, mediated by parental self-efficacy, had an indirect and significant effect on child-parent communication.
Conclusion: Parental self-efficacy plays a mediating role in regulating emotion and alexithymia with parent-child relationship; Therefore, it is possible to help improve parental self-efficacy and parent-child relationship by teaching emotional regulation methods and improving alexithymia, especially to single mothers who suffer more parental stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional regulation
  • alexithymia
  • parental self-efficacy
  • single mothers

مراجع

آزاد، ن؛ و کاظمی، ر. (1396). نقش خودکارآمدی والدینی، رضایت زناشویی و شیوه‌های فرزندپروری والدین در پیش­بینی مشکلات رفتاری کودکان. کنفرانس بین المللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت. https://civilica.com/doc/734399
ابارشی، زهره؛ طهماسیان، کارینه؛ مظاهری، محمدعلی و پناغی، لیلی، تأثیر آموزشی ارتقای روانی اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر کودک بر خود – برنامه اثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال. فصلنامه علمی- پژوهشی در سلامت روانشناختی، 1388، سال 3، شماره 3، صفحات 58-49. http://rph.khu.ac.ir/article-1-115-fa.html
بشارت، م. ع. (1387). نارسایی هیجانی و سبک‌های دفاعی. اصول بهداشت روانی، (10)3: 190-181. https://www.sid.ir/paper/88585/fa 
بهادری خسروشاهی، ج. (1396). رابطه خودکارآمدی والدینی و خودبخشایشگری با تعامل مادر-کودک در مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی. کودکان استثنایی، (8)2: 36-26. https://www.sid.ir/paper/262569/fa
چوب‌فروش­زاده، آ. شاه‌چراغی، م؛ و متقی، ش. (1398). بررسی نقش واسطه‌ای ناگویی هیجانی در رابطه بین الگوی ارتباطی خانواده و ویژگی‌های شخصیتی با اعتیاد به اینترنت در نوجوانان. پیشرفت‌های نوین در روانشناسی. علوم تربیتی و آموزش و پرورش، (2)19: 115-133. https://civilica.com/doc/1353062
خداپناهی، محمدکریم؛ قنبری، سعید؛ نادعلی، حسین و سیدموسوی، پریسا سادات، کیفیت روابط مادر-کودک و نشانگان اضطرابی در کودکان پیش دبستانی، مجله روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)، پاییز 1391، دوره 9، شماره 33، 13-5.
https://civilica.com/doc/1319591
طالعی، ع. طهماسیان، ک؛ و وفائی، ن. (1390). اثربخشی آموزش برنامه فرزند­پروری مثبت بر خوداثرمندی والدینی مادران. خانواده پژوهی، 7(27): 323-311. https://civilica.com/doc/1273686
عابدی شاپورآبادی، ثریا؛ پورمحمدرضایی تجریشی، معصومه؛ محمدخانی، پروانه و فرضی، مرجان، اثربخشی برنامه گروهی والدگری مثبت بر رابطه مادر- کودک در کودکان با اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه، روان شناسی بالینی، 1391، دوره 4، شماره 3، 73-63. https://civilica.com/doc/1261700
عظیمی­فر، شیرین؛ جزایری، رضوان السادات؛ فاتحی زاده، مریم السادات و عابدی، احمد. (1396). هم­سنجی تأثیر آموزش مدیریت والدین و آموزش فرزندپروری با روش درمانگری متمرکز بر پذیرش و تعهد در رابطه مادر- کودک مادران کودکان دچار مشکلات رفتاری برونی سازی شده، مشاوره و روان درمانی خانواده. 7، 2، 122-97. https://civilica.com/doc/1300977
فعال، ف؛ و فتح، نجمه. (1397). پیش‌بینی اضطراب کودکان براساس سبک‌های دلبستگی و ناگویی خلقی مادران. همایش ملی روان‌شناسی و سلامت با محوریت خانواده و زندگی. https://civilica.com/doc/86969
قدم­پور، ع. ا. یوسف­وند، م؛ و رجبی، ه. (1397). نقش خوش‌بینی‎تحصیلی، باور فراشناختی، تنظیم ­شناختی­ هیجان در پیش‎بینی خودناتوان‎سازی تحصیلی. مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 15(30):240-207. [Doi:10.22111/jeps.2018.3621]            
کدیور، ج و حسنی، پ. (1392). تعیین و روایی نسخه فارسی پرسشنامه راهبردهای فرآیندی نظم­جویی هیجان. فصلنامه اندازه­گیری تربیتی. 14، 146-111.      https://civilica.com/doc/723168/
محمدی مصیری، فرهاد. شفیعی فرد، ی. داوری، مژده؛ و بشارت، م. ع. (1391). نقش خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در سلامت روانی و رفتارهای ضداجتماعی نوجوانان. روان‌شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 8(32):404-397.
 https://civilica.com/doc/1319610
هاشمی گل مهر، م. (1393). والدگری: بکارگیری اصول علمی روان‌شناسی در تربیت فرزندان. نشر تزکیه، چاپ اول.
Abareshi, Z., Tahmasian, K., Mazaheri, M. A. & Panaghi, L. (2009).The Impact of Psychosocial Child Development Training Program, Done through Improvement of Mother-Child Interaction, on Parental Self-Efficacy and Relationship between Mother and Child under Three, Quarterly journal of research in psychological health. 3, 3, 49-58. (Persian) http://rph.khu.ac.ir/article-1-115-fa.html
Abedi-Shapourabadi, A. M.A., Pourmohamadreza-Tajrishi, M. Ph.D., Mohamadkhani, P. Ph.D., Farzi, M. M.A. (2012).Effectiveness of Group Training Positive Parenting Program (Triple-P) on Parent-Child Relationship in Children with Attention Deficit/ Hyperactivity Disorders, Journal of Clinical Psychology. 3, 4, 63-73. (Persian) https://civilica.com/doc/1261700 
Azad, N. & Kazemi, R. (2016). The role of Parental Self-Efficacy, marital satisfaction, and parents' parenting methods in predicting children's behavioral problems, International Conference on Psychology, Counseling, Education. 1-12. (Persian) https://civilica.com/doc/734399
Azimifar S, Jazayeri R, Fatehizade M, Abedi A. (2018).The comparing the effects of parent management training and acceptance and commitment based parenting training on mother-child relationship among mothers who have children with externalizing behavior problems. Fam Counsel Psychother. 7(2):99-122. (Persian) https://civilica.com/doc/1300977
Bahadorikhosroshahi, J. (2016). Communication Parental Self-Efficacy and Self Forgiveness with Mother-Child Interaction in Mothers of Children with Mental Retardation. Journal of  Empowerment of exceptional children, 8,2, 26-36. (Persian)  https://www.sid.ir/paper/262569/fa
Besharat, M., A. (2006). Alexithymia and Defense Style. Journal of  Principles of Mental Health, 3 (10), 181-190. (Persian) https://www.sid.ir/paper/88585/fa
Brassell, A. Rosenberg, E. Parent, J. Rough. J, Fondacaro, K. & Seehuus, M. (2016). Parent's psychological flexibility: Associations with parenting and child psychosocial well-being. Journal of Contextual Behavioral Science, 5(2): 111-120. [Doi:10.1016/j.jcbs.2016.03.001]
Chobfroshzadeh, A., Shahcheraghi, M. & Motaghi, Sh. (2019).  The mediating role of Alexithymia in the relationship between family communication pattern and personality traits with Internet addiction in adolescents. Monthly New Developments in Psychology, Educational Sciences and Education, 2,19, 115-133.  (Persian)  http://noo.rs/60SB0JR_JONAP-2-19_012
Driscoll, K., Pianta, R.C. (2011). Mother’s and father’s perceptions of conflict and closeness in parent- child relationships during early chilhood. Journal of early chilhood and infant psychology,2011, 7, pp1-18. https://www.proquest.com/docview/1461360050
Faal, F. & Fath, N. (2018). Prediction of children's anxiety based on mothers' attachment styles and dyslexia, National conference of psychology and health focusing on family and healthy life, 1-13. (Persian) https://civilica.com/doc/869691 PHFHL01_066
Fahey, T. Keilthy, P. & Polek, E. (2012). Family relationships and family well-being: A study of the families of nine-year-old in Ireland. Published by University College Dublin, first Edition: 53-78. http://www.ucd.ie/t4cms/Family%20Relationships%20and%20Family%20Well-Being%20Dec%202012.pdf
Ghadampour, A., Yosofvand, M., & Rajabi, H. (2018).  The role of  Educational optimism, Metacognitive beliefs, Cognitive Emotion Regulation  in predicting academic self-handicapping, Educational psychology studies, 15, 30, 207-260. (Persian) https://jeps.usb.ac.ir/article_3621_55636c38cdb736d7bf9b1fc7ba5fa28c.pdf
Gratz, K. L. & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of psychopathology and behavioral assessment, 26(1): 41-54. [Doi:10.1023/B:JOBA.0000007455.08539.94]
Gross, J. J. & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85: 348–362. https://psycnet.apa.org/record/2003-05897-016
Hashemi-Golmehr, M. (2013). Parenting: applying the scientific principles of psychology in raising children. First Edition, Publisher: Tazkiyeh. (Persian) [Doi:10.1016/j.ridd.2021.103922]
Jones, T. L. & Prinz, R. J. (2005). Potential roles of parental self-efficacy in parent and child adjustment: A review. Clinical psychology review, 25(3): 341-363. [Doi:10.1016/j.cpr.2004.12.004]
Khodapanahi, M, K., Ghanbari, S., Nadali, H., Seyed Mousavi, P. ().Quality of Mother–Child Relationships and Anxiety Syndrome in Preschoolers, Developmental Pschology: Iranian Psychologists. 9, 33, 5-13. (Persian) https://civilica.com/doc/1319591
King, L. A. Emmons, R. A. & Woodley, S. (1992). The structure of inhibition. Journal of Research, 26(1):85-102. [Doi:10.1016/0092-6566(92)90061-8]
Mattila, A. K, Salminen, J. K. Nummi, T. & Joukamma, M. (2006). Age is strongly associated with alexithymia in the general population. Journal of Psychosomatic Research, 61(5): 629–635. [Doi:10.1016/j.jpsychores.2006.04.013]
McCurdy, B. (2020). Hope, "The effect of parent anxiety and emotion regulation on parenting behaviors”. Graduate theses and dissertations.
        [Doi:10.31274/etd-20200902-102]
Mohammadi Masiri, F., Shafiee Fard., Y., Davari., M., & Besharat., M. A. (2012). The Role of Self-Control, Quality of Relationship with Parents and School Environment in the Mental Health and Antisocial Behavior of Adolescents,  Developmental Psychology: Iranian Psychologists, 8, 32, 397-404. (Persian) https://jip.stb.iau.ir/article_512249.html
Pennell, C. Whittingham, K. Boyd, R. Sanders, M. & Colditz, P. (2012). Prematurity and parental self-efficacy: The preterm parenting & self-efficacy checklist. Infant Behavior and Development, 35(4): 678-688.  [Doi:10.1016/j.infbeh.2012.07.009]
Riahi, F. Golzari, M. & Mootabi F. (2020). The Relationship between Emotion Regulation and Marital Satisfaction using the Actor-Partner Independence Model. Psychiatry and Clinical Psychology, 26(1), 44-47. [Doi:10.32598/ijpcp.26.1.3038.1]
Rieffe, C. Meerum Terwogt, M. Petrides, K.V. Cowan, R. Miers, A.C. & Tolland, A. (2007). Psychometric properties of the Emotion Awareness Questionnaire for Children. Personality and Individual Differences, 43: 95–105. [Doi:10.1016/j.paid.2006.11.015]
Sagui-Henson, S. Armstrong, L.M. Mitchell, A.D. Basquin, C. & Levens, S. (2020). The Effects of Parental Emotion Regulation Ability on Parenting Self-Efficacy and Child Diet. Child and Family Studies, 29(4). [Doi:10.1007/s10826-020-01745-x]
Schuiringa H, van Nieuwenhuijzen M, Orobio de Castro B, Matthys W. (2015). Parenting and the parent-child relationship in families of children with mild to borderline intellectual disabilities and externalizing behavior. Res Dev Disabil. 36:1-12. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S089142221400359X
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Experimental designs using ANOVA (Vol. 724). Belmont, CA: Thomson/Brooks/Cole.‏ https://www.pearsonhighered.com/assets/preface/0/1/3/4/0134790545.pdf
Talei, A, Tahmasian, K., & Vafai. (2011). Effectiveness of Positive Parenting Program Training on Mothers’ Parental Self-Efficacy, Journal of Family Research,7, 3, 311-323. (Persian) https://civilica.com/doc/1273686
Temelturk, R.D. Yurumez, E. Cıkılı Uytun, M. & Oztop, D.B. (2021). Parent-Child Interaction, Parental Attachment Styles and Parental Alexithymia Levels of Children with ASD. Res Dev Disabil, 112. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891422221000718
Tylor, S. (2006). An investigation of the relationship between black single mothers’ myth/stereotype acceptance, parental self efficacy, and childrearing practices. MSc Thesis, Boston College. https://www.proquest.com/openview/a79c3221703c85a703b0ba8d93167dc9/1?pqorigsite=gscholar&cbl=18750&diss=y

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار