اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کیفیت رابطه والد-کودک در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با اسپسیفایر ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر ذهن­آگاهی بر کیفیت رابطه والد-کودک در دانش­آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با اسپسیفایر ریاضی بود .
روش‌ها: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. در این پژوهش جامعه آماری کلیه دانش­آموزان پسر 9 تا 11 ساله مبتلا به اختلال یادگیری خاص شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. در مرحله اول با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در 1 گروه آزمایش(15 نفر) و 1 گروه کنترل(15 نفر) جایگزین شدند. سپس مادران این کودکان در گروه‌­ آزمایش تحت فرزندپروری مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‏ای دریافت نکرد و در لیست انتظار باقی ماند. از آزمون هوش ریون کودکان، پرسشنامه اختلالات یادگیری خاص کلورادو، آزمون کی­مت و مقیاس تعامل والد- کودک به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه ‌و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از اجرای پرسشنامه­­ها از طریق نرم‏افزار SPSS نسخه 24 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بن­فرونی) انجام پذیرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد فرزندپروری مبتنی بر ذهن­آگاهی مذکور در مرحله پس‌آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل اثربخشی معناداری بر افزایش کیفیت رابطه والد-کودک داشته است(05/0>P).
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، می‏توان گفت که فرزندپروری مبتنی بر ذهن‏آگاهی می­­تواند به عنوان یک مکمل برای توانبخشی دانش­آموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص با اسپسیفایر ریاضی در مراکز مشاوره و توانبخشی اختلالات یادگیری به کار برده شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of mindfulness-based parenting education program on quality of parent-child relationships in students with special learning disorder with math specifier

نویسنده [English]

  • Minoo Sadat Hosseini Sohi
M.Sc, Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to effectiveness of mindfulness-based parenting education program on quality of parent-child relationships in students with special learning disorder with math specifier.
Methods:   This semi-experimental study was conducted with a pretest-posttest design with control group and follow-up 2 month. In this research, the statistical population was all 9-11-year-old male students with specific learning disorder in Tehran city in academic year of 2022-2023. In the first stage, using convenience sampling method, 30 students were selected and then randomly divided into 1 experimental group (15 mother) and 1 control group (15 mother) were replaced and experimental groups underwent mindfulness-based parenting education, but the control group received no training and remained in the waiting list. To collect data Raven’s progressive matrices, Colorado learning difficulties questionnaire, Iran Key Math Diagnostic Test and parent child relationship scale. Data analysis was performed using SPSS-24 software in two sections: descriptive and inferential (analysis of variance with repeated measures and Bonferroni).
Results:  The results of the study showed that of mindfulness-based parenting education in post-test and follow up had a significant effect on quality of parent-child relationships in students with special learning disorder with math specifier (P<0.05).
Conclusion: Based on the results of the present research, it can be said that mindfulness-based parenting education program can be used as a supplement for the rehabilitation of students with specific learning disabilities with math specifiers in counseling and rehabilitation centers for learning disorders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mindfulness-based parenting education
  • quality of parent-child relationships
  • special learning disorder
  • math specifier

مراجع

ارجمندنیا، علی­اکبر؛ قاسم‌زاده، سوگند؛ اسماعیلی، فاطمه؛ و شفیعی، الهام. (1399). بررسی تأثیر مداخله حافظه فعال دیداری-فضایی بر عملکرد حافظه فعال هیجانی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 7(5)، 155-145. [Doi:10.52547/shenakht.7.5.145]
ارشم، سعید؛ قدیری، فرهاد؛ و بابک، مهدی. (1396). مقایسه کارایی دو روش مداخله تمرینی نوروفیدبک و حرکتی بر عملکرد دست نوشته کودکان ۹ تا ۱۱ ساله دارای اختلال نوشتن. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، 20(9)، 11-1. http://jams.arakmu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-4933-1&slc_lang=fa&sid=1
بهمنی، مهسا؛ و جهان بخشی، زهرا. (1399). اثر بخشی برنامه مداخله­ای بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک بربهبود کیفیت تعامل والد-کودک و کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 11(44)، 156-131. [Doi:10.22054/qccpc.2020.51244.2358]
پورحیدری، سپیده؛ بساک نژاد، سودابه؛ داودی، ایران؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز. (1396). اثربخشی فرزندپروری مثبت و ذهن­آگاهی بر رابطه مادر-فرزند سالم و رابطه همشیران در خانواده­های دارای کودک دچار کاستی توجه/فزون­کنشی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 11(41)، 26-7. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96837.html
توسلی زاده، راحیل، حسینی، سعیده السادات؛ امیری، حسن؛ و عارفی، مختار. (1401). ارائه مدل اختلالات یادگیری بر اساس ارتباط با والدین و کمال‌گرایی. نشریه خانواده درمانی کاربردی، 3(1)، 72-56. [Doi:10.22034/aftj.2022.289386.1103]
حاجلو، نادر؛ و رضایی شریف، علی. (1392). بررسی ویژگی­های روانسنجی پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو. مجله اختلال­های یادگیری، 1(1)، 43-24. https://jld.uma.ac.ir/article_88.html
خسروتاش، پریسا؛ ابوالمعالی الحسینی، خدیجه؛ و هاشمیان، کیانوش. (1396). مقایسه اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی و آموزش اجتماعی- هیجانی بر بهبود عملکرد توجه مداوم در دانش­آموزان با اختلال ریاضی. نشریه روانشناسی افراد استثنایی، 7(27)، 113-79. [Doi:10.22054/jpe.2018.21729.1557]
عابدی شاپورآبادی، ثریا؛ پورمحمدرضای تجریشی، معصومه؛ محمدخانی، پروانه؛ و فرضی، مرجان. (1391). اثربخشی برنامه گروهی والدگری بر رابطه مادر-کودک در کودکان با اختلال بیش فعالی-نارسایی توجه. مجله روانشناسی بالینی، 4(3)، 73-63. [Doi:10.22075/jcp.2017.2098]
غلامی، سمیه؛ و بازیاری زاده، بدریه. (1400). مقایسه میزان کودک آزاری و کیفیت رابطه مادر با فرزند مبتلا به اختلال یادگیری و فرزند غیر مبتلای خود. نشریه ناتوانی­های یادگیری، 11(2)، 117-104. [Doi:10.22098/jld.2022.7134.1761]
فضلی، نرجس؛ و سجادیان، ایلناز. (1395). اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن آگاهی بر مشکلات رفتاری کودک و استرس والدگری مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی. فصلنامه علمی و پژوهشی دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 17(3)، 35-26. https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_534023.html
متین، حسین؛ یوسفی، ناصر؛ سلگی، محیا؛ و حیاتی، مژگان. (1399). اثربخشی آموزش فرزندپروری هشیار مبتنی بر رویکرد ایماگوتراپی بر تعامل والد-کودک مادران فرزند مبتلابه ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‏های یادگیری، 10(2)، 95-78. https://jld.uma.ac.ir/article_1089.html
محمد اسماعیل، الهه؛ و هومن، حیدرعلی. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‌مت. فصلنامه کودکان استثنایی، 2(4)، 332-323. https://joec.ir/article-1-477-fa.html
Abedi-Shapourabadi, S., Pourmohamadreza-Tajrishi, M., Mohamadkhani, P., & Farzi, M. (2012). Effectiveness of Group Training Positive Parenting Program (Triple-P) on Parent-Child Relationship in Children with Attention Deficit/ Hyperactivity Disorders. Journal of Clinical Psychology, 4(3), 63-73. (Persian) https://jcp.semnan.ac.ir/article_2098.html?lang=en
American Psychiatric Association, & American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Arlington, VA. https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm
Arjmandnia, A.A., Ghasemzadeh, S., Esmaili, F., & Shafiee, E. (2020). Effectiveness of visual-spatial working memory intervention on the performance of emotional working memory of student with mathematics disorders. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 7 (5), 145-155. (Persian) [Doi:10.52547/shenakht.7.5.145]
Arsham, S., Ghadiri, F., Babak, M. (2017). Comparison of the Effectiveness of Two Intervention Methods of Neurofeedback Training (NFT) and the Movement Program on the Handwriting Performance of 9-11 Years Old Children with Dysgraphia. J Arak Uni Med Sci, 20 (9), 1-11. (Persian) http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-5075-fa.html
Bahmani, M., & Jahanbakhshi, Z. (2020). The effectiveness of the play therapy intervention program based on the parent-child relationship on improving the quality of parent-child interaction and reducing the aggression of preschool children. Counseling Culture and Psycotherapy, 11(44), 131-156. [Doi:10.22054/qccpc.2020.51244.2358]
Barnes, S., Brown, K. W., Krusemark, E., Campbell, W. K., & Rogge, R. D. (2007). The role of mindfulness in romantic relationship satisfaction and responses to relationship stress. Journal of marital and family therapy, 33(4), 482-500. [Doi:10.1111/j.1752-0606.2007.00033.x]
Bögels, S. M., Hellemans, J., van Deursen, S., Römer, M., & van der Meulen, R. (2014). Mindful parenting in mental health care: effects on parental and child psychopathology, parental stress, parenting, coparenting, and marital functioning. Mindfulness, 5(5), 536-551. [Doi:10.1007/s12671-010-0014-5]
Bögels, S. M., Lehtonen, A., & Restifo, K. (2010). Mindful parenting in mental health care. Mindfulness, 1(2), 107-120. [Doi:10.1007%2Fs12671-010-0014-5]
Bögels, S., & Restifo, K. (2013). Mindful parenting: A guide for mental health practitioners. Springer Science & Business Media. [Doi:10.1007/s12671-013-0256-0]
Colvin, M. K., Reesman, J., & Glen, T. (2022). Reforming learning disorder diagnosis following COVID-19 educational disruption. Nature Reviews Psychology, 1(5), 251-252. [Doi:10.1038/s44159-022-00052-0]
Duncan, L. G., Coatsworth, J. D., & Greenberg, M. T. (2009). A model of mindful parenting: Implications for parent–child relationships and prevention research. Clinical child and family psychology review, 12(3), 255-270. [Doi:10.1007%2Fs10567-009-0046-3]
Elgendy, R., Malky, M., & Ebrahem, S. (2021). Effect of Mindful Parenting Training for Parents with Children Having Attention Deficit Hyperactivity Disorder on Parenting Stress. Egyptian Journal of Health Care, 12(1), 16-29. [Doi:10.21608/ejhc.2021.135119]
Emerson, L. M., Biesters, J., de Bruin, E., & Bögels, S. (2021). The Distinguishing Characteristics of Parents Seeking a Mindful Parenting Intervention in Child Mental Health Care. Journal of Child and Family Studies, 1(1), 1-13.[Doi:10.1007/s10826-020-01890-3]
Fazli, N., & Sajjadian, I. (2017). The Effectiveness of Mindful Parenting Education on Child Behavior’s Problems and Parenting Stress among Mothers with Attention-deficit Hyperactivity Disorder. Knowledge & Research in Applied Psychology, 17(3), 26-35. (Persian) https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_534023.html?lang=en
Gholami, S., & Baziyarizadeh, B. (2022). Comparison of child abuse rate and the quality of the mother's relationship of mothers with children those have learning disabilities and with children those haven't learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 11(2), 104-117. (Persian) https://jld.uma.ac.ir/article_1447.html
Hajloo, N., & Rezaie Sharif, A. (2011). Psychometric properties of Colorado Learning Difficulties Questionnaire (CLDQ). Journal of Learning Disabilities, 1(1), 24-43. (Persian) https://jld.uma.ac.ir/article_88.html
Jeon, S., Choi, J. Y., Horm, D. M., & Castle, S. (2018). Early Head Start dosage: The role of parent-caregiver relationships and family involvement. Children and Youth Services Review, 93(1), 291-300. https://psycnet.apa.org/record/2018-46040-037
Khosrotash, P., Abolmaali Alhosseini, K., & Hashemian, K. (2017). The comparison of the effect of executive function training and social emotional training on the performance of continuous attention in in students with mathematical learning disability in elementary schools. Psychology of Exceptional Individuals, 7(27), 79-113. (Persian)[Doi:10.22054/jpe.2018.21729.1557]
Langener, A. M., Kramer, A. W., van den Bos, W., & Huizenga, H. M. (2022). A shortened version of Raven’s standard progressive matrices for children and adolescents. British Journal of Developmental Psychology, 40(1), 35-45. [Doi:10.1111/bjdp.12381]
Lomibao, L. S., & Tabor, H. R. (2023). Orton-Gillingham Approach as an Online Intervention for Learners Diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)-Specific Learning Disorder (SLD) in Mathematics: A Descriptive Case Study. Canadian Journal of Family and Youth/Le Journal Canadien de Famille et de la Jeunesse, 15(1), 141-151. [Doi:10.1111/bjdp.12381]
Margolis, A. E., & Milham, M. P. (2023). Integrating Psychology, Psychiatry, and Neuroscience into Clinical Assessment of Specific Learning Disorder. In Learning Disorders Across the Lifespan: A Mental Health Framework (pp. 271-277). Cham: Springer International Publishing. [Doi:10.1007/978-3-031-21772-2_16]
Mark, K. M., Pike, A., Latham, R. M., & Oliver, B. R. (2017). The Maternal Emotional Climate Predicts Twin Sibling Relationship Quality. Twin Research and Human Genetics, 20(2), 150-160. [Doi:10.1017/thg.2017.8]
Matin, H., Yoosefi, N., Solgi, M., & Hayati, M. (2021). Effectiveness of Conscious Parenting Training Based on Imago Therapy Approach on the Interaction of Mother-child Mothers of Children With Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 10(2), 254-267. (Persian) https://jld.uma.ac.ir/article_1089.html?lang=en
Mohammad Ismail E., & Homan H.A. (2002). Adaptation and standardization of Iran KMT mathematics test. Research on Exceptional children's, 2 (4), 323-332. (Persian) http://joec.ir/article-1-477-fa.html
Moll, K., Landerl, K., Snowling, M. J., & Schulte‐Körne, G. (2019). Understanding comorbidity of learning disorders: Task‐dependent estimates of prevalence. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 60(3), 286-294. [Doi:10.1111/jcpp.12965]
Pianta, R. C. (1992). Child-parent relationship scale. Unpublished measure, University of Virginia, 427. https://www.bristol.ac.uk/media-library/sites/sps/documents/c-change/cprs.pdf
Pourhaydari, S., Bassaknejad, S., Davoodi, I., & Mehrabizade Honarmand, M. (2017). Comparing effectiveness of positive parenting and mindfulness on healthy mother-child and sibling relationship in families with an ADHD child. Quarterly of Applide Psychology, 11(2), 7-26. (Persian) https://apsy.sbu.ac.ir/article_96837.html?lang=en
Raven, J. (2003). Raven progressive matrices. In Handbook of nonverbal assessment (pp. 223-237). Springer, Boston, MA. [Doi:10.1007/978-1-4615-0153-4_11]
Savell, S. M., Womack, S. R., Wilson, M. N., Shaw, D. S., & Dishion, T. J. (2019). Considering the role of early discrimination experiences and the parent–child relationship in the development of disruptive behaviors in adolescence. Infant mental health journal, 40(1), 98-112. [Doi:10.1002/imhj.21752]
Tavasoli, R., Hosseini, S., Amiri, H., & Arefi, M. (2022). A Model for Learning Disorders based on the Relationship with Parents and Perfectionism. Journal of Applied Family Therapy, 3(1), 56-72.  (Persian) [Doi:10.22034/aftj.2022.289386.1103]
The, T. P., Ngoc, T. P., Van, T. H., Nishijo, M., Ngoc, N. T., Thi, H. V., & Nishijo, H. (2020). Effects of perinatal dioxin exposure on learning abilities of 8-year-old children in Vietnam. International journal of hygiene and environmental health, 223(1), 132-141. [Doi:10.1016/j.ijheh.2019.09.010]
Willcutt, E. G., Boada, R., Riddle, M. W., Chhabildas, N., DeFries, J. C., & Pennington, B. F. (2011). Colorado Learning Difficulties Questionnaire: validation of a parent-report screening measure. Psychological assessment, 23(3), 778-786. [Doi:10.1037/a0023290]
Yektaş, Ç., Eröz, R., Kaplan Karakaya, E. S., & Sarıgedik, E. (2023). Investigation of the forkhead box protein P2 gene by the next-generation sequence analysis method in children diagnosed with specific learning disorder. Psychiatric Genetics, 33(1), 8-19. [Doi:10.1097/ypg.0000000000000326]
Zhang, S., Liu, J., Wang, J., Xia, X., Zhang, L., Liu, L., & Jiang, T. (2019). Developing and validating the learning disabilities screening scale in Chinese elementary schools. International Journal of Educational Research, 96(1), 91-99. [Doi:10.1016/j.ijer.2019.06.006]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار