تاثیر آموزش والدین مبتنی بر رویکرد آدلر درایکورس بر کنترل توانمندی های شناختی در دانش آموزان مبتلا به اختلال بیش فعالی شهرستان زاهدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی آموزش وکودکان استثنائی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

هدف:  پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش والدین مبتنی بر رویکرد آدلر درایکورس بر کنترل توانمندی‌های شناختی در دانش آموزان مبتلابه اختلال بیش فعالی شهرستان زاهدان بود.
روش‌ها: مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه والدین و دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی با اختلال بیش فعالی مشغول به تحصیل شهرستان زاهدان در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. افراد تعداد 30  نفر از کودکان مبتلابه اختلال نقص‌ توجه و بیش‌ فعالی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل گمارده شدند (در هر گروه 15 والدکودک). والدین گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت آموزش رویکرد آدلر- درایکورس قرار گرفتند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه اختلال نقص توجه و بیش فعالی کانرز فرم والدین (TCQ)، پرسشنامه توانایی شناختی نجاتی (1392) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با استفاده از نرم‌افزار آماری 27Spss تجزیه‌و‌تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش والدین با رویکرد آدلر- درایکورس بر کنترل توانمندی‌های شناختی (001/0p<) کودکان مبتلابه اختلال نقص‌ توجه و بیش‌ فعالی تأثیر معنادار داشته است.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر، می‌توان چنین نتیجه گرفت که آموزش والدین با رویکرد آدلر- درایکورس با تمرکز بر اصول توانایی شناختی، می‌تواند به‌عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود یادگیری کودکان مبتلابه اختلال نقص‌ توجه و بیش‌ فعالی مورداستفاده گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of parent training based on Adler-Dreikurs approach on controlling cognitive abilities in students with hyperactivity disorder in Zahedan city

نویسندگان [English]

  • najmeh hosseinpour 1
  • farhad mollaeiamjaz 2
1 Master's degree in psychology of education and exceptional children, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Phd. student of general psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran
چکیده [English]

Objective: The present study was to determine the effectiveness of parental education based on Adler Drivers approach on controlling cognitive abilities in students with ADHD in Zahedan.
Methods: The present study was a quasi-experimental with a pretest-posttest design with a control group and a two-month follow-up period. The statistical population of the present study included all parents and female elementary school students with hyperactivity disorder studying in Zahedan city in the academic year 1399-1400. Thirty children with attention deficit hyperactivity disorder were selected by purposive sampling method and randomly assigned to experimental and control groups (15 children in each group). The parents of the experimental group were trained in the Adler-Driver approach for 10 sessions. Assessment tools included Attention Deficit Hyperactivity Disorder (TCQ) and Rescue Cognitive Ability Questionnaire (2013). The data were analyzed by repeated measures analysis of variance using SPSS 27 statistical software.
Results: The results showed that parental education with Adler-Driver approach had a significant effect on the control of cognitive abilities (p <0.000) of children with attention deficit hyperactivity disorder.
Conclusion: Based on the findings of the present study, it can be concluded that parenting education with Adler-Driver approach focusing on the principles of cognitive ability, can be used as an effective method to improve learning of children with attention deficit hyperactivity disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parent Education
  • Adler Driver Approach
  • Cognitive Competencies
  • Attention Deficit Hyperactivity Disorder
اسماعیلی نسب، مریم.، علیزاده، حمید.، احدی، حسن.، دلاور، علی و اسکندری، حسین. (1390). مقایسه اثربخشی دو روش آموزش والدین با رویکرد آدلر- درایکورس و بارکلی بر بهبود مولفه های محیط خانواده در خانواده های دارای فرزندان با اختلال سلوک، مجله مطالعات روان شناسی بالینی، 43-70. https://jcps.atu.ac.ir/article_2075.html.
پرند (1396)، آموزش کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی راهبردها و چالش ها، نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، شماره 114.
خلقی, ز., آقایی, ا., & فرهادی, ه. (2020). اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلر-درایکورس بر مهارت‌های عصب روان‌شناختی و رفتار اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی. فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی، 11 (41)، 13-1. [Doi:20.1001.1.28222476.1399.11.41.1.5]
دهقان زاده، حجت؛ رستگارپور، حسن و دهقان­زاده، حسین، (1394)، اثربخشی الگوی طراحی آموزشی چهار مولفه­ای مبتنی بر چند رسانه­ای در یادگیری موضوعات پیچیده، فصلنامه علمی- پژوهشی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، شماره 5، 45-60. https://www.sid.ir/paper/175345/fa
دهقان نژاد، ربابه و نادی، مرتضی (1396)، تاثیر آموزش رفتاری به والدین بر کیفیت زندگی والدین و کاهش علایم کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی،ششمین کنگره انجمن روانشناسی ایران،تهران، https://civilica.com/doc/732524
صادقی، عباس؛ زینعلی، شینا؛ و فروغی، زهرا. (1397) تأثیر آموزش مهارت­های شناختی بر کنش­های اجرایی و توانایی­های شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری. مجله ناتوانی­های یادگیری، شماره 8، 57-38. [Doi: 10.22098/jld.2019.756]
عبدالمحمدی، کریم؛ علیزاده، حمید؛ غدیری، فرهاد؛ طیب لی، معصومه؛ و فتحی، آیتاله. (1396)، بررسی ویژگی­های روانسنجی پرسشنامه درجهبندی رفتاری کارکردهای اجرایی در کودکان 3 تا 71 سال. فصلنامه اندازه­گیری تربیتی، 8، 151-135. [Doi:10.22054/jem.2018.24457.1596]
عزیزیان، اسدزاده، علیزاده، درتاج و سعدیپور،(1396)، طراحی بسته آموزشی کارکردهای اجرایی و ارزیابی اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دیرآموز. راهبردهای شناختی در یادگیری، 5، 138-113. [Doi: 10.22084/j.psychogy.2017.10458.1340]
علیزاده، حمید (1383). آلفرد آدلر: گسترده نظریه شخصیت و روان درمانی. تهران: دانژه
علیزاده، حمید و سجادی، حبیبه سادات (1397). فرزند پروری دموکراتیک. تهران: دانژه
قاسم تبار, سید امیر, دانشمند, بدرالسادات, حسینی, فاطمه السادات, & نجارپوریان, علی. (1401). اثربخشی آموزش انضباط مثبت با رویکرد آدلر- درایکورس بر استرس والدگری مادران دانش‌آموزان با ناتوانی‌های خاص یادگیری. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 23 (2)، 194-180. [Doi:10.30486/jsrp.2020.1874445.1964]
کاپلان، سادوک، (2013)، خلاصه روانپزشکی و علوم رفتاری، جلد سوم، ترجمه فرزین رضایی، تهران: ارجمند.
کاپلان، سادوک، (2015)، خلاصه روانپزشکی و علوم رفتاری، جلد سوم، ترجمه فرزین رضایی، تهران: ارجمند.
هاشمی ملکشاه، شهناز؛ علیزاده، حمید؛ پزشک، شهلا و سهیلی، فریبا، (1395)، اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلری بر کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بش فعالی، فصلنامه تازه های علوم شناختی، 18 (4).  http://icssjournal.ir/article-1-522-fa.html
Barkley, R. A. (2006). Attention-deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. (3rh ed). New York: Guilford Press. [Doi:10.1177/019874299401900205]
Barkley, R. A., Edw .(2006). Diagnostic Interview, Behavior Rating Scales, and the Medical Examination. In R. A. Barkley. Attention-deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment. (3rh ed,. pp, 337-368). New York: Guilford Press. [Doi:10.1002/ajmg.b.30326]
DreiKurs,R .(2018). The challenges of parenthood. New York: hawthome Books Inc.
Fooladvand, M., Nadi, M. A., Abedi, A., & Sajjadian, I. (2021). Parenting styles for children with oppositional defiant disorder: Scope review. Journal of Education and Health Promotion, 10. [Doi: 10.4103/jehp.jehp_566_19]
Kerns, K.A., Eso, K., & Thomson, J. (2019). "Investigation of a direct intervention for improving attention in young children with ADHD". Developmental Neuropsychology, 16, 273-295. [Doi:10.1207/S15326942DN1602_9]
Rostami, S., Toozandehjani, H., & Nejat, H. (2019). The Comparison of the Effectiveness of Parent-Child Interaction Training and Adler-Dreikur Parenting Training on Children’s Clinical Syndrome. Salamat Ijtimai (Community Health), 6(4), 415-425. [Doi:10.22037/ch.v6i4.25341]
Scharff, J. S. (2015). The primer of relations. Lanham, MD: Rowman & Littlefeld. Positive Discipline Association. (n. d.). What is Positive Discipline? https://www.positivediscipline.org/about-positive- discipline